Nashik मध्ये विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र (Marriage Certificate) कसे मिळवावे? | संपूर्ण मार्गदर्शिका

 

"आमचा विवाह झाला, पण विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र कसे मिळवायचे?" "कोणते कागदपत्रे गोळा करायची?" "ऑनलाइन अर्ज कोणत्या वेबसाइटवर करायचा?"

नाशिकमधील अनेक नवविवाहित जोडप्यांना विवाह नोंदणी प्रक्रियेबद्दल असा गोंधळ असतो. चुकीची माहिती मिळाल्याने वेळा वेळी कार्यालये फिरणे, कागदपत्रांची उधळण आणि वाया जाणारा कीमती वेळ — या सगळ्यापासून त्रास होतो.

पण, घाबरू नका!

हा लेख तुमच्या विवाहाची कायदेशीर मुहर लावण्यासाठीचा एक विश्वासू मार्गदर्शक आहे. यामध्ये आम्ही Nashik मध्ये Marriage Certificate मिळवण्याची संपूर्ण प्रक्रिया, ऑनलाइन-ऑफलाइन दोन्ही मार्ग, आवश्यक कागदपत्रे आणि महत्त्वाच्या सूचना सोप्या मराठीत समजावून घेणार आहोत. लेख शेवटपर्यंत, तुम्हाला ही प्रक्रिया इतकी स्पष्ट होईल की तुम्ही कोणाच्या मदतीशिवाय स्वतः अर्ज करू शकाल.

चला, मग, या कायदेशीर सफरचंदीची सुरुवात करूया.

विषयानुक्रम:

1. विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र म्हणजे काय?
2. Nashik मध्ये विवाह नोंदणी का आवश्यक आहे?
3. Marriage Certificate साठी आवश्यक कागदपत्रे
4. Nashik मध्ये विवाह नोंदणीची ऑनलाइन प्रक्रिया (Step-by-Step)
5. ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया
6. शुल्क, वेळ आणि ट्रॅकिंग
7. Nashik मधील विवाह नोंदणी कार्यालये
8. महत्त्वाच्या सूचना
9. विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र तपासणी
10. वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)

---

विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र म्हणजे काय?

सोप्या भाषेत सांगायचं तर, विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र (Marriage Certificate) हा तुमच्या लग्नाचा कायदेशीर पुरावा आहे. हे एक सरकारी दस्तऐवज आहे जो तुमचा विवाह कोणत्या तारखेला झाला, कोठे झाला आणि तुम्ही दोघे कायदेशीरपणे पती-पत्नी आहात हे सिद्ध करतो. हे प्रमाणपत्र भारत सरकारच्या हिंदू विवाह कायदा, १९५५ किंवा विशेष विवाह कायदा, १९५४ अंतर्गत जारी केले जाते.

 Nashik मध्ये विवाह नोंदणी का आवश्यक आहे? (फायदे)

विवाह नोंदणी केल्याने फक्त कागद झाला असं नाही, तर तुमच्या पुढच्या जीवनातील अनेक कायदेशीर आणि प्रशासकीय प्रक्रिया सोप्या होतात.

• पासपोर्ट आणि वीजा अर्ज: पती किंवा पत्नीचे नाव समाविष्ट करण्यासाठी हे प्रमाणपत्र आवश्यक असते.
• बँक खाते तयार करणे: संयुक्त खाते उघडण्यासाठी किंवा जीवनाश्वासकर्त्यासाठी नामनिर्देशन करण्यासाठी लागते.
• ओव्हिसी कार्डमध्ये बदल: विवाहानंतर पत्नीच्या आडनावात बदल करण्यासाठी.
• वारसाहक्क: जमीन-मालमत्तेच्या हक्क सिद्ध करण्यासाठी.
• गरोदरपणात मदत: सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी.
• विमा दावा: जोडीदाराच्या मृत्यूनंतर विमा रक्कम मिळवण्यासाठी.

म्हणूनच, विवाहानंतर लगेचच Nashik Nagar Nigam कडून हे प्रमाणपत्र मिळवणे गरजेचे आहे.

---

 Marriage Certificate साठी आवश्यक कागदपत्रे (Document Checklist)

ही सर्वात महत्त्वाची बाब आहे. चुकीची किंवा अपूर्ण कागदपत्रे दिल्यास अर्ज फेटाळला जाऊ शकतो. खालील सर्व कागदपत्रे मूळ प्रत आणि एक प्रत अशा स्वरूपात सादर करावयाची असतात.

क्र.	कागदपत्राचे नाव	वर आधारित
1	विवाहाचा पुरावा (फोटो)	दोन्ही पक्ष
2	वयाचा पुरावा (जन्म प्रमाणपत्र/शाळेचे प्रमाणपत्र/पासपोर्ट)	दोन्ही पक्ष
3	पत्ता पुरावा (वीज बिल/ओव्हिसी/आधार कार्ड)	दोन्ही पक्ष
4	विवाहापूर्वीचे फोटो (पासपोर्ट साईज)	दोन्ही पक्ष
5	स्वयंप्रमाणित प्रमाणपत्र (Affidavit) - फॉर्ममध्ये	दोन्ही पक्ष
6	विवाह झाल्याच्या ३० दिवसांत अर्ज केल्यास, विवाह लावणाऱ्या व्यक्तीचा दाखला	लागू नाही
7	साक्षीदार (२ जण) आधार कार्डची प्रत	साक्षीदार

नोंद: विवाह झाल्यापासून ३० दिवसांनंतर अर्ज केल्यास, विवाह लावणाऱ्या व्यक्तीचा दाखला आवश्यक नसतो.

---

 Nashik मध्ये विवाह नोंदणीची ऑनलाइन प्रक्रिया (Step-by-Step)

Marriage Certificate Nashik online apply प्रक्रिया अतिशय सोपी झाली आहे. महाराष्ट्र सरकारच्या ई-दिशा पोर्टलद्वारे तुम्ही घरबसल्या अर्ज करू शकता.

स्टेप 1: ई-दिशा वेबसाइटवर जा
सर्वप्रथम https://edisha.maharashtra.gov.in/edisha/ या अधिकृत संकेतस्थळावर जा.

स्टेप 2: लॉगिन/नोंदणी करा
'लॉगिन' वर क्लिक करा. तुमचे आधार कार्ड नंबर वापरून नवीन खाते तयार करा किंवा अगोदरचे उपयोजकनाव आणि संकेतशब्द टाकून लॉगिन करा.

स्टेप 3: 'विवाह नोंदणी' सेवा निवडा
लॉगिन केल्यानंतर, 'सेवा शोधा' या पर्यायावर क्लिक करा आणि "Marriage Certificate" किंवा "विवाह नोंदणी" शोधा. योग्य सेवा निवडून 'अर्ज करा' बटणावर क्लिक करा.

स्टेप 4: अर्ज फॉर्म भरा
एक सविस्तर अर्ज फॉर्म तुम्हाला दिसेल. त्यामध्ये वर आधार, पत्ता, विवाहाची तारीख आणि ठिकाण यासारखी सर्व माहिती काळजीपूर्वक भरा.

स्टेप 5: आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा
वर दिलेली सर्व कागदपत्रे स्कॅन करून आवश्यकतेनुसार संबंधित विभागात अपलोड करा. फोटो आणि स्वाक्षरी स्पष्ट असल्याची खात्री करा.

स्टेप 6: अर्ज शुल्क भरा
ऑनलाइन पेमेंट गेटवे (डेबिट/क्रेडिट कार्ड, नेट बँकिंग) चा वापर करून विवाह नोंदणीचे नियमित शुल्क भरा.

स्टेप 7: अर्ज सबमिट करा आणि अर्ज क्रमांक नोंदवा
शेवटी, फॉर्म सबमिट करा. तुम्हाला एक अर्ज क्रमांक (आवेदन आईडी) मिळेल. तो क्रमांक भविष्यातील संदर्भासाठी जरूर सेव्ह करून ठेवा.

त्यानंतर, नोंदणी अधिकाऱ्याकडून मंजुरीसाठी अर्ज जाईल. मंजुरी झाल्यानंतर, तुम्हाला एक तारखेस कार्यालयात हजर राहण्यासाठी सूचना मिळेल.

---

 Nashik मध्ये विवाह नोंदणीची ऑफलाइन प्रक्रिया

जर तुम्हाला ऑनलाइन प्रक्रिया क्लिष्ट वाटत असेल किंवा इंटरनेट सुविधा नसेल तर तुम्ही थेट कार्यालयात जाऊन विवाह नोंदणी Nashik मध्ये करू शकता.

1. तुमच्या मतदारसंघातील नाशिक महानगरपालिका (Nashik Municipal Corporation) च्या मुख्य कार्यालयास भेट द्या.
2. विवाह नोंदणी विभागात जाऊन अर्ज फॉर्म मागवा.
3. फॉर्म काळजीपूर्वक व अचूक भरा.
4. सर्व आवश्यक कागदपत्रांच्या मूळ प्रती आणि एक प्रत यांची छाननी करून घ्या.
5. सदर कागदपत्रे आणि भरलेला फॉर्म संबंधित अधिकाऱ्यासमोर सादर करा.
6. विहित शुल्क भरा आणि पावती घ्या.
   7 एक तारखेस, तुम्हाला आणि तुमच्या दोन साक्षीदारांना नोंदणी अधिकाऱ्यासमोर हजर राहणे गरजेचे असते. तेथे सर्व कागदपत्रे पुन्हा तपासली जातात आणि शेवटी विवाह नोंदणीचे प्रमाणपत्र दिले जाते.

---

 शुल्क, वेळ आणि प्रमाणपत्र मिळण्याची वेळ

• शुल्क (Fees): विवाह नोंदणीसाठीचे शुल्क साधारणतः ₹100 ते ₹250 दरम्यान असते. हे शुल्क नगरपालिकेनुसार बदलू शकते.
• वेळ: अर्ज केल्यानंतर साधारणतः १५ ते ३० दिवसांत विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र मिळू शकते. ऑनलाइन अर्ज केल्यास, तुम्ही तुमचा Marriage Certificate status ई-दिशा पोर्टलवर तपासू शकता.

---

 Nashik मधील विवाह नोंदणी कार्यालयांची यादी (Nashik Nagar Nigam Marriage Registration Office)

मुख्य कार्यालय:
नाशिक महानगरपालिका (Nashik Municipal Corporation)
ठिकाण: महात्मा गांधी रस्ता, राजवाडे चौक, नाशिक - ४२२००१.
संपर्क क्रमांक: ०२५३-२५१०१३१

तुम्ही तुमच्या रहिवासी परिसरातील कोणती नगरपालिका शाखा जबाबदार आहे हे ऑनलाइन किंवा फोनद्वारे तपासू शकता.

---

 महत्त्वाच्या सूचना व टाळावयाच्या सामान्य चुका

• सर्व कागदपत्रे एका फाईलमध्ये नीटनेटकी ठेवा.
• ऑनलाइन अर्ज करताना, स्कॅन केलेली कागदपत्रे स्पष्ट आणि वाचनीय असल्याची खात्री करा.
• फॉर्म भरताना सर्व माहिती आधार कार्ड आणि इतर कागदपत्रांशी जुळत आहे का ते तपासा.
• विवाह झाल्यानंतर ३० दिवसांच्या आत अर्ज केल्यास प्रक्रिया सोपी असते.
• नोंदणीच्या दिवशी दोन्ही पती-पत्नी आणि दोन साक्षीदारांना हजर राहणे बंधनकारक आहे.
• प्रमाणपत्र मिळाल्यानंतर तपासून पाहा की सर्व तपशील योग्य आहेत का.

---

विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र तपासणी (Marriage Certificate Verification)

तुमचे प्रमाणपत्र मिळाल्यानंतर, ते खरे आहे की नकली हे ऑनलाइन तपासता येते. महाराष्ट्र सरकारच्या ई-दिशा पोर्टलवर किंवा डिजीलॉकर अॅपमध्ये प्रमाणपत्रावरील QR कोड स्कॅन करून त्याची खरीखुरी तपासणी करू शकता.

---

 वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)

(Q1) विवाह झाल्यानंतर किती काळात विवाह नोंदणी करावी?
विवाहाच्या तारखेपासून कोणत्याही काळात तुम्ही विवाह नोंदणी करू शकता. पण, ३० दिवसांत केल्यास प्रक्रिया सोपी जाते.

(Q2) ऑनलाइन अर्ज केल्यानंतर कार्यालयात हजर राहावे लागेल का?
होय, प्रमाणपत्र जारी करण्याच्या दिवशी दोन्ही पक्षांना आणि दोन साक्षीदारांना नोंदणी अधिकाऱ्यासमोर हजर राहणे गरजेचे असते.

(Q3) विवाह नोंदणीसाठी वयोमर्यादा काय आहे?
पुरुषासाठी किमान २१ वर्षे आणि स्त्रीसाठी किमान १८ वर्षे वय असणे बंधनकारक आहे.

(Q4) जर माझे विवाह नाशिकबाहेर झाले तर?
तरीही तुम्ही तुमच्या सध्याच्या नाशिकमधील पत्त्यावर नाशिक महानगरपालिकेतून विवाह नोंदणी करू शकता.

(Q5) प्रमाणपत्र हरवल्यास डुप्लिकेट कसे मिळवावे?
तुम्ही ई-दिशा पोर्टलवरून किंवा थेट कार्यालयात जाऊन डुप्लिकेट प्रमाणपत्रासाठी अर्ज करू शकता. जुना अर्ज क्रमांक किंवा विवाहाची तपशीलवार माहिती देणे आवश्यक असेल.

---

-CTA

विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र हे तुमच्या नवीन आयुष्याचा केवळ एक कागद नसून, तुमच्या नात्याचा कायदेशीर आधारस्तंभ आहे. ही प्रक्रिया भीतीदायक वाटते, पण आमच्या या मार्गदर्शिकेने ती तुमच्यासाठी सोपी झाली असेल अशी आशा आहे.

उद्या करण्याची वाट न पाहता, आजच तुमच्या विवाह नोंदणी प्रमाणपत्रासाठीचा पहिला पाऊल उचला. ई-दिशा पोर्टल वर विस्तृत माहिती पहा आणि तुमचा ऑनलाइन अर्ज सुरू करा.

➡️ तुमचा विवाह नोंदणीचा अनुभव आम्हाला खाली कमेंटमध्ये नक्की सांगा! काही शंका असल्यास, विचारणे नक्की करा.