पुणे मध्ये विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र (Marriage Certificate) कसे मिळवावे?

विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र म्हणजेच Marriage Certificate हे एक कायदेशीर दस्तऐवज आहे जे पती-पत्नीच्या वैवाहिक नात्याची अधिकृत नोंद दाखवते. भारतातील प्रत्येक विवाहित जोडप्यासाठी हे प्रमाणपत्र अत्यंत महत्त्वाचे असते कारण ते केवळ नोंदणीपुरते नाही तर पासपोर्ट, व्हिसा, बँक खाते, नाव बदल, विमा आणि अनेक शासकीय कामांसाठी आवश्यक असते.

📘 विवाह नोंदणीचे महत्त्व

विवाह नोंदणी केल्याने केवळ कायदेशीर सुरक्षा मिळत नाही तर स्त्रीच्या हक्कांचे रक्षणही होते. याशिवाय भविष्यात कोणत्याही वादप्रसंगी हे प्रमाणपत्र एक कायदेशीर पुरावा (Legal Proof) म्हणून वापरले जाऊ शकते.

🖋️ पुणे मध्ये Marriage Certificate साठी अर्ज करण्याच्या दोन पद्धती

पुणे महानगरपालिका किंवा महाराष्ट्र शासनाच्या वेबसाइटद्वारे Marriage Registration करण्याच्या दोन प्रमुख पद्धती आहेत:

🔹 1. ऑनलाइन पद्धत

🔹 2. ऑफलाइन पद्धत (महानगरपालिका कार्यालयातून)

चला आता या दोन्ही पद्धतींची माहिती सविस्तर पाहूया.

💻 ऑनलाइन Marriage Certificate अर्ज प्रक्रिया (Online Registration Process)

✅ Step 1: वेबसाइटला भेट द्या

महाराष्ट्र शासनाची अधिकृत वेबसाइट https://marrige.mahaonline.gov.in किंवा https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in वर जा.

✅ Step 2: नोंदणी करा (Register/Login)

जर तुम्ही नवीन वापरकर्ता असाल तर “New User Registration” निवडा.
आधी खाते असेल तर “Login” करून पुढे जा.

✅ Step 3: Application Form भरा

Marriage Registration साठी उपलब्ध असलेला Form-A (Hindu Marriage) किंवा Form-D (Special Marriage) निवडा.
यानंतर पुढील माहिती भरा:

वर आणि वधूचे पूर्ण नाव
जन्मतारीख
विवाह झाल्याची तारीख व स्थळ
पत्ता आणि ओळखपत्र माहिती

✅ Step 4: आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा

सर्व आवश्यक दस्तऐवज स्कॅन करून अपलोड करा.

✅ Step 5: शुल्क भरा

Marriage Registration साठी साधारणतः ₹100 ते ₹200 पर्यंत शुल्क लागते. Online Payment द्वारे शुल्क भरल्यानंतर Receipt जतन करून ठेवा.

✅ Step 6: Appointment घ्या

Online फॉर्म भरल्यानंतर Marriage Registrar Office Pune येथे भेट देण्यासाठी तारीख आणि वेळ निवडा.

✅ Step 7: Verification आणि Certificate मिळवा

तारीख ठरल्याप्रमाणे दोघांनीही व साक्षीदारांनी एकत्र उपस्थित राहून कागदपत्रांची पडताळणी करून Marriage Certificate मिळवता येते.

🏢 ऑफलाइन Marriage Certificate प्रक्रिया (Offline Registration)

जर तुम्हाला ऑनलाइन प्रक्रिया अवघड वाटत असेल तर तुम्ही थेट पुणे महानगरपालिका किंवा उपजिल्हाधिकारी कार्यालयात (Sub-Registrar Office) Marriage Registration साठी अर्ज करू शकता.

🔹 प्रक्रिया:

Marriage Registration Form कार्यालयातून मिळवा.
आवश्यक कागदपत्रे जोडून अर्ज भरा.
दोघांनीही व साक्षीदारांनी कार्यालयात हजर राहा.
तपासणी झाल्यानंतर Marriage Certificate दिले जाते.

📑 Marriage Certificate साठी आवश्यक कागदपत्रे

Marriage Certificate अर्ज करताना पुढील कागदपत्रे आवश्यक असतात:

कागदपत्राचे नाव	माहिती
वर आणि वधूचा आधारकार्ड	ओळख व पत्ता पुरावा
जन्म प्रमाणपत्र / शाळा सोडल्याचा दाखला	वयाचा पुरावा
विवाह सोहळ्याचे फोटो	विवाह झाल्याचा पुरावा
साक्षीदारांचे ओळखपत्र	2 साक्षीदार आवश्यक
पासपोर्ट आकाराचे फोटो	दोघांचे स्वतंत्र फोटो
विवाह आमंत्रण पत्र (जर असेल तर)	वैकल्पिक पण उपयुक्त

⚖️ Marriage Registration साठी पात्रता (Eligibility Criteria)

वराचे वय 21 वर्षे व वधूचे वय 18 वर्षे पूर्ण असावे.
दोघांनीही संमतीने विवाह केलेला असावा.
दोघेही भारताचे नागरिक असावेत किंवा भारतात राहणारे असावेत.
विवाहाचा पुरावा देणारे दोन साक्षीदार आवश्यक.

💰 Marriage Certificate शुल्क (Fees in Pune)

प्रकार	शुल्क
हिंदू विवाह नोंदणी	₹100 - ₹150
स्पेशल मॅरेज अॅक्ट अंतर्गत नोंदणी	₹150 - ₹200
उशिरा नोंदणी (90 दिवसांनंतर)	₹300 किंवा त्यापेक्षा अधिक दंड लागू शकतो

⏳ Marriage Certificate मिळण्यासाठी लागणारा वेळ

सामान्यतः Marriage Certificate अर्ज केल्यावर 7 ते 15 दिवसांच्या आत प्रमाणपत्र मिळते. तथापि, कागदपत्रांची पडताळणी किंवा सुट्ट्या असल्यास थोडा अधिक वेळ लागू शकतो.

🌐 अधिकृत संपर्क व वेबसाइट

अधिकृत वेबसाइट: https://pmc.gov.in / https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in
Marriage Registrar Office Pune पत्ता:
विवाह नोंदणी विभाग, पुणे महानगरपालिका, शिवाजीनगर, पुणे - 411005
Helpline: 1800-120-8040

🔍 Marriage Certificate चे फायदे

वैवाहिक नात्याचा कायदेशीर पुरावा मिळतो.
पासपोर्ट, व्हिसा, बँक खाते यासाठी उपयुक्त.
स्त्रीच्या हक्कांच्या संरक्षणासाठी आवश्यक.
कोणत्याही कायदेशीर वादात नात्याची ओळख सिद्ध करता येते.
सरकारच्या अनेक योजनांमध्ये (Schemes) वापरले जाते.

❌ Marriage Certificate नोंदणी न केल्यास तोटे

भविष्यात कायदेशीर पुरावा नसल्याने समस्या निर्माण होऊ शकतात.
स्त्रीला हक्कासाठी पुरावा सादर करावा लागतो.
काही सरकारी योजनांसाठी अर्ज करता येत नाही.

📝 निष्कर्ष (Conclusion)

एकूणच, Marriage Certificate हे केवळ दस्तऐवज नसून तुमच्या वैवाहिक जीवनाचा अधिकृत पुरावा आहे. पुणे मध्ये विवाह नोंदणी प्रक्रिया आता पूर्णपणे सोपी, पारदर्शक आणि ऑनलाइन उपलब्ध आहे. वेळेत नोंदणी करून हा महत्त्वाचा पुरावा जतन करणे प्रत्येक विवाहित जोडप्याचे कर्तव्य आहे.

❓ वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)

Q1. पुणे मध्ये Marriage Certificate मिळण्यासाठी किती दिवस लागतात?

➡️ साधारणतः 7 ते 15 दिवसांच्या आत प्रमाणपत्र तयार होते.

Q2. Marriage Certificate साठी ऑनलाइन अर्ज करता येतो का?

➡️ होय, तुम्ही Aaple Sarkar Portal वरून अर्ज करू शकता.

Q3. साक्षीदारांची आवश्यकता का असते?

➡️ विवाह झाल्याचा कायदेशीर पुरावा म्हणून दोन साक्षीदार अनिवार्य असतात.

Q4. उशिरा विवाह नोंदणी केली तर दंड लागतो का?

➡️ होय, 90 दिवसांनंतर नोंदणी केल्यास ₹300 पर्यंतचा दंड लागू शकतो.

Q5. Certificate हरवले तर डुप्लिकेट Marriage Certificate कसे मिळेल?

➡️ संबंधित कार्यालयात अर्ज करून आणि ओळखपत्र सादर करून डुप्लिकेट प्रमाणपत्र मिळवता येते.

✨ जर ही माहिती उपयुक्त वाटली असेल तर कृपया हा लेख आपल्या मित्रांसोबत शेअर करा आणि अधिक माहितीसाठी आमच्या वेबसाइटला नियमित भेट द्या.

आपली आर्थिक योजना